piątek, 15 lutego 2013

Ulica Mostowa... ale mostu brak!

Niemal tuż za murami Starego Miasta znajduje się kościół o.o. paulinów pod wezwaniem Świętego Ducha. U jego stóp rozpoczyna swój bieg urokliwa uliczka nosząca nazwę Mostowej. Tylko gdzie ten most?


Na początku istnienia tej dróżki mostu stałego rzeczywiście nie było - biegła ona do przeprawy przez Wisłę. Nazywano ją różnie, a to Waliszewem, a to Przewoźną. Swą aktualną nazwę otrzymała po wybudowaniu pierwszego mostu stałego, w latach 70. XVI w. Most wybudowany został na polecenie Zygmunta Augusta, by umożliwić przeprawę przez Wisłę przede wszystkim szlachcie zmierzającej do Warszawy na sejm. Był cudem ówczesnej techniki, miał ponad 500 m. długości i 6 szerokości. Wywierał niezapomniane wrażenie także na tych, którzy zwiedzili już większy kawałek świata i byle co nie mogło ich zadziwić. Został uwieczniony we fraszkach Jana Kochanowskiego, z których najbardziej znana jest "Na most warszawski".

 Nieubłagana Wisło, próżno wstrząsasz rogi,
 Próżno brzegom gwałt czynisz i hamujesz drogi;
 Nalazł fortel król August, jako cię miał pożyć,
 A ty musisz tę swoje dobrą myśl położyć,
 Bo krom wioseł, krom prumów już dziś suchą nogą
 Twój grzbiet nieujeżdżony wszyscy deptać mogą.  

W 1581 za sprawą Anny Jagiellonki wybudowano basztę nazwaną Mostową, przez którą przebiegał mieć ruch. Most, niestety, przetrwał tylko (a może aż) 30 lat, jednak baszta służyła warszawiakom dalej. Przebudowano ją na prochownię, niestety, podobnie jak cała ulica, budowla została zniszczona podczas potopu szwedzkiego. 


Po 1669 prawie całą Mostową odbudowano. W 1769 r. budynek prochowni został rozbudowanyprzez wzniesienie piętrowej kamienicy, przeznaczonej na więzienie, zwane wówczas Domem Kary i Poprawy. Skład prochu został przeniesiony na Okopową, ewentualny wybuch mógł zagrozić znacznie mniejszej ilości osób. 


Jednak w 1835 Baszta Mostowa przestaje pełnić rolę więzienia (tę przejmuje świeżo wybudowany Pawiak), a zostaje kamienicą czynszową. Tę funkcję spełniała aż do 1944 r., kiedy to zostaje spalona w powstaniu warszawskim. Odbudowana w latach 1961-67, od 1972 jest siedzibą Teatru Stara Prochownia.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz