Drewniany ostaniec

Piętrowa oficyna zwrócona frontem do podwórka, szczytem zaś do ulicy, to unikatowy relikt mieszkalnej architektury drewnianej dawnej Pragi. Sto lat temu takie domy były powszechne w krajobrazie tej części miasta. Do naszych czasów przetrwały tylko dwa: przy Kawęczyńskiej 26 na Szmulkach i Środkowej 9 na Nowej Pradze.

Przy Kawęczyńskiej 26 znajdziemy dość nietypowy budynek. Znaczy – nietypowy obecnie, bo kiedy został wybudowany, ok. 1890 r., był typową drewnianą jednopiętrową czynszówką, jako że władze rosyjskie nie pozwalały wówczas na powstawanie obiektów murowanych. Drewniak należał do Edmunda Burkego.

Wprawdzie budynek obecnie raczej straszy, zwłaszcza dyktą w oknach, nadal dostrzec można przepiękne detale wykończeniowe, świadczące o mistrzostwie dawnych cieśli. Na szczęście nie grozi mu już rozbiórka, od 2015 r. jest zabytkiem. Tylko… na co czekają władze miasta? Na to, aż się sam rozpadnie?

A tutaj widać trzy typy praskich budynków - drewniak, murowana kamienica i bloki...

Port Praski

Jak mawiają – zimno, szaro, ponuro i do domu daleko, warto wybrać się zatem na wycieczkę – choćby tylko wirtualną –nad wodę w bardzo gorące dni. Dzisiaj proponuję znane i nieznane zarazem miejsce w Warszawie – Port Praski, w okolicach którego byłam przy okazji uwieczniania katastrofalnie niskiego poziomu rzeki.

Przed wojną istniały plany, by port miał pięć basenów, powstały jednak tylko trzy, istniejące po dziś dzień. Służył do przeładunku towarów, którą to funkcję przejął od niego Port Żerański. Obecnie jest to przede wszystkim port dla Komisariatu Rzecznego Policji i – niestety – niewiele więcej. Do 2012 cumowała w nim barka – dworzec wodny z końca XIX w., własność Fundacji „Ja Wisła”, która próbowała znaleźć fundusze na jej remont. Wpisano ją do rejestru zabytków, co, niestety, jej nie uratowało. Spłonęła w marcu 2012 r., najprawdopodobniej wskutek podpalenia.

Obecnie w rejonie Portu Praskiego powstaje wielkie osiedle mieszkaniowe Nowa Praga, budowane przez Elektrim, który otrzymał te tereny w rozliczeniu budowy Mostu Świętokrzyskiego. Inwestycja jest dosyć kontrowersyjna, jako że blokuje dostęp do Portu od strony lądu, zniszczono pozostałości dawnej ubojni praskiej, a do legendy przeszła prośba o zmianę historycznej nazwy ulicy Krowiej, ponieważ potencjalni klienci nie chcieli kupować mieszkań przy ulicy noszącej takie miano. Oczywiście, wizualizacje zapierają dech w piersiach – planowane są kładki nad kanałami, ożywienie samych basenów Portu, ale wszyscy znamy piękne obrazki prezentowane przez deweloperów... A tamten rejon Pragi jest taki piękny i tak prosi o remont starych domów, a nie budowę szklano-aluminiowych potworków… Taki los prawdopodobnie czeka Kamienicę Mintera, dawne Gimnazjum Praskie, do którego uczęszczał Janusz Korczak. Budynek już jest własnością spółki Port Praski, a niszczeje już od dawna…

Ulica Sprzeczna

Jest to jedna z tych małych uliczek praskich, które wyglądają jak przed wojną. Pewnie niedługo już zapełni się nowymi budynkami, należącymi do nowobudowanego osiedla Port Praski, które rozrasta się w pobliżu. 

 

 

Ulica jest stara, można było ją znaleźć już na tzw. planie Bacha w 1808 r., czasami nazywano ją Sporną. 

Niewiele można tam znaleźć: kilka budynków, w tym warsztat oraz parking. Po drugiej stronie ulicy znajdują się zabudowania straży pożarnej.  Budynki straży wybudowano w 1878 r., zostały wpisane na listę zabytków. Ciekawostką jest, że wieżę obserwacyjną rozebrano w latach 50., zrekonstruowano ją jednak kilka lat temu. 

Kilka tygodni temu ścianę budynku o numerze 6 ozdobiła naklejka z reprodukcją "Lassitude" Tamary Łempickiej. To część akcji francuskiego artysty, Juliena de Casabianki.