Warszawa Magdaleny Marii: Fort Zbarż

Fort VII, Zbarż, to jeden z fortów pierścienia zewnętrznego Twierdzy Warszawa, wybudowany w latach 1883–1908. Nazwa wzięła się od wsi założonej w XIV w., na której gruntach powstał. Otoczony fosą fort zbudowano tradycyjnie, na planie pięcioboku. Wkrótce po wybudowaniu, w ramach likwidacji twierdzy, został częściowo rozebrany. W czasie jednej z modernizacji wzniesiono jedną z niewielu w Warszawie betonową kaponierę przeciwskarpową, której potężne ruiny istnieją do dziś. Zachowały się także koszary szyjowe.

Fosa tuż przy kaponierze, jeden z dwóch zbiorników wodnych na terenie fortu.

We wczesnych latach okupacji doszło do zatkania systemu odwodnienia, co spowodowało zalanie fosy i dziedzińca fortu – to właśnie owo jeziorko widoczne z ulicy Wirażowej, często eksplorowane przez nurków. Po wojnie teren do 1999 r. zajmowało wojsko. Obecnie jest własnością Skarbu Państwa, Przedsiębiorstwa Państwowego „Porty Lotnicze” oraz kilku innych inwestorów. Niestety, jeden z nich wykupił również fragment terenu ogródków działkowych, co oznacza, że mogą tam powstać duże biurowce (w końcu w pobliżu znajduje się Mordor) – a to na pewno wpłynie na obniżenie wody w jeziorku, a zapewne także potem na ruiny.

Zalane koszary szyjowe, widoczne od północnej strony.

Widok z mostka ul. Wirażowej.

Widok od strony zachodniej.

Widok na mostek. Widoczna z prawej kępa na jeziorku jest betonowa, obok znajduje się zatopiony jacht.

Szczęśliwie, kiedy budowano pobliską drogę ekspresową S79, inwestor wybudował mostek ponad konstrukcją, zachowując fragment koszarów. Z mostka można dostać się nie tylko do kilku wygodnych stanowisk wędkarskich, ale także na nieco bardziej dziki teren, stanowiący trasę rajdów oraz schronienie dla bezdomnych w opustoszałych, zapewne powojskowych budynkach. Teren porastają drzewa, rosnące tam od kilkudziesięciu lat, więc przedzieranie się przez chaszcze wymaga samozaparcia. Jednak – jak widać po zdjęciach – warto! Nie tylko jesienią.