Rzeź Woli - posesja Kosakiewicza

W ramach prezentów świątecznych nastrajających do refleksji, dostałam w tym roku książkę Piotra Gursztyna, "Rzeź Woli". Tematyka przerażająca, jednak polecam tę pozycję z całego serca, bo choć przecież znałam liczby, znałam opowieść pani Wandy Lurie, dopiero ta lektura dała mi jakże mrożący krew w żyłach obraz tego, co hitlerowcy wyczyniali z ludnością cywilną w tych pierwszych straszliwych dniach Powstania Warszawskiego.

Czytając książkę, uświadomiłam sobie, że ślad jednej z zamieszczonych w niej opowieści wrzucałam już kiedyś tutaj. Konkretnie chodzi mi o wpis z czerwca, poświęcony pozostałościom fabryki Lilpopa, Raua i Loewensteina. Jednym ze zdjęć go ilustrujących była fotografia tzw. tablicy Tchorka znajdującej się na zamkniętej pobliskiej posesji. Teraz już wiem, czego dotyczyła ta tablica.

Wszyscy wiemy, że niemieckie lotnictwo bombardowało z upodobaniem kościoły czy budynki cywilne oznaczone znakiem Czerwonego Krzyża, polowe szpitale. Szczytem cynizmu było umieszczenie baraku zwanego "lazaretem" z flagą Czerwonego Krzyża na terenie obozu śmierci w Treblince, gdzie jakoby miano dbać o osoby stare czy chore. Tymczasem po przejściu przez barak osoby te stawały nad wykopanym dołem i strzelano im w tył głowy. Równie cynicznie wykorzystano symbol Czerwonego Krzyża na Woli,  w domu przy ulicy Bema 54. 

Była to tzw. posesja Kosakiewicza. Wywieszono na niej flagę z Czerwonym Krzyżem oraz umieszczono napis z informacją, że znajduje się tam "azyl dla osób starszych i słabych". Pilnujący go esemani najpierw zabili okna z tyłu domu, a później z olbrzymich kolumn ludzkich pędzonych na Dworzec Zachodni wyłapywali małe dzieci, kobiety w ciąży czy osoby kalekie. Mały, jednopiętrowy domek wkrótce został zapełniony ludźmi i wtedy dokonano zbrodni potwornej. Zabarykadowano drzwi, a budynek podpalono. Jeśli ktoś próbował wydostać się niezabitymi oknami od strony wejścia, od strony fabryki Lilpopa, Raua i Loewensteina, stacjonujący w niej Niemcy strzelali bez litości. Dom dopalał się przez kilka następnych dni...

 Z okien tego budynku Niemcy strzelali do swoich ofiar.

Niewiarygodna zbrodnia. Szkoda, że nie doczekała się upamiętnienia większego niż tablica, niedostępna dla przechodniów, z błędną datą. Jednak, co bardzo smutne, tak stało się z większością miejsc kaźni ludności cywilnej podczas Rzezi Woli, że wspomnę tu tylko o krzyżu w pobliżu pewnego salonu samochodowego...

Galeria sztuki w Forcie Bema

Fort Bema został wybudowany w ramach tworzenia wewnętrznego pierścienia fortów Twierdzy Warszawa w latach 80. XIX w. Mimo rozkazu likwidacji twierdzy już na początku XX w., przetrwał w większości do I wojny światowej. Po odzyskaniu niepodległości przeszedł na własność armii polskiej, nazwano go Fortem Bema (stąd zresztą nazwa dzielnicy), a przez 15 lat, do wybuchu II wojny światowej, znajdowała się w nim fabryka amunicji. Podczas wojny Niemcy wykorzystywali zabudowania jako magazyny. Po 1945 fort wrócił do wojska, a w latach 80. okoliczne tereny przekazano Centralnemu Wojskowemu Klubowi Sportowemu Legia Warszawa. 

W 1999 r. Fort i jego okolice przejęła gmina Bemowo, która przekształciła go w park miejski. Posunięcie to jest przez niektórych chwalone, przez niektórych ganione, trzeba jednak przyznać, że Fort Bema spotkał nienajgorszy los w porównaniu do innych fortów dawnej Twierdzy Warszawy. Oczywiście, same pozostałe zabudowania są w stanie strasznym, często gnieżdżą sie tam bezdomni lub imprezuje młodzież, ale w jednym z budynków koszar czołowych znajduje się nieformalna dosyć Galeria Forty, gdzie można zobaczyć naprawdę doskonałą robotę niebagatelnym artystów. 

W Forcie Bema zagościmy jeszcze w tym miesiącu, na razie wrzucam zdjęcia z Galerii. Więcej szczegółów dotyczących projektu możecie znaleźć tutaj.

 W głębi zdjęcia budynek koszar, w którym znajduje się Galeria. Tak, wiem, dużo nie widać, ale o samych budynkach jeszcze sobie powiemy. Mnie urzekła ta lampa, tak bardzo nie na miejscu w środku pustki. A jednak to obecnie park...